Με τον Ν. 4387/2016, εισάγονται οι έννοιες της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης, το άθροισμα των οποίων αποτελεί, από την έναρξη ισχύος του νόμου, ήτοι από 13.5.2016 και μετά, την κύρια σύνταξη γήρατος, αναπηρίας, και θανάτου. Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με το ένα από τα δύο τμήματα της σύνταξης, την εθνική, και ειδικότερα με τον υπολογισμό του ποσού της Εθνικής Σύνταξης Γήρατος.
Σχετικά με την Εθνική Σύνταξη Γήρατος
Η Εθνική Σύνταξη χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό και ορίζεται σε ένα συγκεκριμένο ποσό μηνιαίως, το οποίο για το 2022 είναι 384,00 €. Μέχρι 31.12.2016 καταβαλλόταν από τον εκάστοτε φορέα κοινωνικής ασφάλισης ενώ από 1.1.2017 και εφεξής καταβάλλεται από τον ΕΦΚΑ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πλασματικοί χρόνοι που έχετε αναγνωρίσει, είτε κατόπιν εξαγοράς είτε χωρίς εξαγορά, συνυπολογίζονται στη διαμόρφωση του ποσού της εθνικής σύνταξης.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις χορήγησης της Εθνικής Σύνταξης Γήρατος;
Προκειμένου να λάβετε εθνική σύνταξη γήρατος, θα πρέπει να πληροίτε τις εξής δύο βασικές προϋποθέσεις:
1η) Να θεμελιώνετε το σχετικό δικαίωμα
όπως αυτό προβλέπεται για κάθε φορέα ασφάλισης, δηλαδή να έχετε συμπληρώσει:
α) τις ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης και
β) την προβλεπόμενη ηλικία
2η) Να διαμένετε μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα για τουλάχιστον 15 έτη
μεταξύ του 15ου έτους της ηλικίας σας και του έτους κατά το οποίο συμπληρώνετε το προβλεπόμενο κατά περίπτωση όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Εάν, ωστόσο, υποβάλετε την αίτηση συνταξιοδότησης μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, ο έλεγχος της διάρκειας διαμονής σας στην Ελλάδα γίνεται κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
Ποιο είναι το ύψος της Εθνικής Σύνταξης Γήρατος;
Το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης ορίζεται στα 384,00€ μηνιαίως. Θα σας καταβληθεί ακέραιο εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
- Έχετε συμπληρώσει τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης, δηλαδή 6.000 ημέρες ασφάλισης.
- Έχετε συμπληρώσει 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα, κατά τα ανωτέρω
- Έχετε συμπληρώσει το απαιτούμενο, κατά περίπτωση, όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη.
***ΕΞΑΙΡΕΣΗ***
Εάν συνταξιοδοτηθείτε με τις διατάξεις του Ν.612/1977 ή με βάση διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, θα λάβετε το πλήρες ποσό ακόμα και αν δεν πληροίτε τις παραπάνω προϋποθέσεις. Ακόμα δηλαδή και αν έχετε λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης ή δεν έχετε συμπληρώσει 40 χρόνια διαμονής στην Ελλάδα. Μοναδικές προϋποθέσεις είναι να έχετε θεμελιώσει το σχετικό δικαίωμα και να έχετε συμπληρώσει 15 έτη διαμονής στην Ελλάδα, δεδομένου ότι στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται η συμπλήρωση ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
Πότε καταβάλλεται μειωμένη η Εθνική Σύνταξη Γήρατος;
Αντίστοιχα, εάν δεν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, η σύνταξη θα μειωθεί με τον τρόπο που περιγράφουμε παρακάτω.
Για τους υπολογισμούς που ακολουθούν, σημειώνεται ότι ο μήνας θεωρείται ότι έχει 25 ημέρες ασφάλισης για τους μισθωτούς και 30 ημέρες για τους αυτοαπασχολούμενους.
Α. Εάν δεν έχετε συμπληρώσει 20 έτη ασφάλισης:
Το ποσό της εθνικής σύνταξης βαίνει μειούμενο κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών, εφόσον ωστόσο έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης. Εάν δεν συμπληρώνετε ακέραιο αριθμό ετών ασφάλισης, το ποσό μειώνεται κατά τα ακέραια έτη και για τους λοιπούς μήνες ή και ημέρες ασφάλισης λαμβάνει αναλογία.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης, έχοντας συμπληρώσει 17 έτη ασφάλισης, 8 μήνες και 15 ημέρες. Υπολείπονται λοιπόν 2 έτη, 3 μήνες και 10 ημέρες και συνεπώς η σύνταξη θα μειωθεί αναλόγως.
- Για τα 2 έτη η σύνταξη θα μειωθεί κατά 4% (2 έτη x 2%) δηλαδή κατά 384 – 4% x 384 = 15,36€
- Για τους 3 μήνες και τις 10 μέρες, δηλαδή για 85 ημέρες (3 μήνες x 25 ημέρες ασφάλισης + 10 ημέρες ασφάλισης), η σύνταξη θα μειωθεί κατά 85/300 x 2% x 384 = 2,176€
Συνεπώς, η εθνική σύνταξη (384€) θα μειωθεί κατά 17,536€ (15,36 + 2,176) και ο ασφαλισμένος τελικά θα λάβει το ποσό των 366,464€.
Β. Εάν δεν έχετε συμπληρώσει 40 έτη διαμονής στην Ελλάδα:
Για κάθε χρόνο που υπολείπεται των 40 ετών διαμονής στην Ελλάδα, μεταξύ του 15ου έτους της ηλικίας σας και του έτους κατά το οποίο συμπληρώνετε το προβλεπόμενο κατά περίπτωση όριο ηλικίας καταβολής της σύνταξης (ή του έτους υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, σε περίπτωση που υποβάλετε αίτηση μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης), το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται κατά 1/40.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1990. Τον Δεκέμβριο του 2017 συμπληρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, ήτοι 10.000 ημέρες ασφάλισης και το 67ο έτος της ηλικίας του, οπότε και υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης.
Κατά την υποβολή λοιπόν της αίτησης, έχει 27 έτη διαμονής στην Ελλάδα, και άρα υπολείπονται 13 έτη έως τη συμπλήρωση των 40 ετών διαμονής. Για κάθε ένα από τα 13 έτη που υπολείπονται, η σύνταξη μειώνεται κατά 1/40, δηλαδή συνολικά κατά 13/40.
Συνεπώς, το ποσό της εθνικής σύνταξης (384€) θα μειωθεί κατά 124,8€ (13/40 x 384) και ως εκ τούτου θα λάβει 259,20€.
*Παραλλαγή: Αν ο εν λόγω ασφαλισμένος συνεχίσει να εργάζεται και υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2021, θα έχει συμπληρώσει 31 έτη διαμονής, οπότε η σύνταξή του θα μειωθεί κατά 9/40.
Γ. Δεν έχετε συμπληρώσει το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη:
Σε περίπτωση σύνταξης σε όριο ηλικίας μικρότερο από το κατά περίπτωση προβλεπόμενο όριο για πλήρη σύνταξη, το ποσό της εθνικής σύνταξης καταβάλλεται μειωμένο κατά 1/200 για κάθε μήνα (ή 6% για κάθε έτος) που υπολείπεται του αντίστοιχου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση το ποσοστό μείωσης της εθνικής σύνταξης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 60 μήνες (5 έτη).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με 10.0000 ημέρες ασφάλισης και 40 έτη διαμονής στην Ελλάδα αποφασίζει να συνταξιοδοτηθεί στην ηλικία των 63 ετών. Στην περίπτωσή του, το όριο ηλικίας για πλήρη συνταξιοδότηση είναι τα 67 έτη και επομένως η εθνική σύνταξή του θα είναι μειωμένη κατά 48/200 (4 έτη x 12 μήνες).
Συνεπώς, το ποσό της εθνικής σύνταξης (384€) θα μειωθεί κατά 92,16€ (48/200 x 384) και ως εκ τούτου θα λάβει 291,84€.
Σώρευση μειώσεων Εθνικής Σύνταξης Γήρατος
Σε περίπτωση σώρευσης μειώσεων (λόγω διαμονής και λήψης μειωμένης λόγω γήρατος), το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται αρχικά βάσει των ετών διαμονής που υπολείπονται των 40 ετών και στη συνέχεια βάσει του ποσοστού μείωσης λόγω λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1ο (σώρευση δύο μειώσεων)
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με 15 έτη ασφάλισης, 40 έτη διαμονής στην Ελλάδα, και συμπληρωμένο το 62ο έτος.
- Μείωση λόγω ετών ασφάλισης: 384 (εθνική σύνταξη) – 10% x 384 (5 έτη x μείωση 2% για κάθε έτος) = 384 – 38,4 = 345,60€
- Μείωση λόγω ηλικίας: 345,60 (ήδη μειωμένη σύνταξη) – 30% x 345,60 (5 έτη x μείωση 6% για κάθε έτος) = 345,60 – 103,68 = 241,92€
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2ο (σώρευση τριών μειώσεων)
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με 15 έτη ασφάλισης, 25 έτη διαμονής στην Ελλάδα, και συμπληρωμένο το 62ο έτος.
- Μείωση λόγω ετών ασφάλισης: 384 (εθνική σύνταξη) – 10% x 384 (5 έτη x μείωση 2% για κάθε έτος) = 384 – 38,4 = 345,60€
- Μείωση λόγω διαμονής: 345,60 (ήδη μειωμένη σύνταξη) – 15/40 x 345,60 (για τα 15 χρόνια που υπολείπονται μέχρι τη συμπλήρωση των 40 ετών) = 345,60 – 129,60 = 216€
- Μείωση λόγω ηλικίας: 216 (σύνταξη μετά τη δεύτερη μείωση) – 30% x 216 (5 έτη x μείωση 6% για κάθε έτος) = 216 – 64,8 = 151,2€
