Μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας της μητρότητας (Schutzfrist), συνήθως 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό, αρχίζει η περίοδος γονικής άδειας (Elternkarenz). Αξίωση χορήγησής της έχουν τόσο η μητέρα όσο και ο πατέρας του παιδιού (ακόμα και θετού) εφόσον απασχολούνται σε κάποιον εργοδότη και δεν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. Κατά τη διάρκειά της, ο γονέας δεν λαμβάνει πλέον μισθό από τον εργοδότη του αλλά επίδομα ανατροφής παιδιών (Kinderbetruungsgeld) από τον φορέα ασφάλισής του.
Στο άρθρο αυτό, λοιπόν, θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με τη διάρκεια της γονικής άδειας και τον τρόπο που αυτή μπορεί να κατανεμηθεί, την προθεσμία κοινοποίησής της στον εργοδότη, και τις δυνατότητες και παροχές που σας δίνονται κατά τη διάρκειά της, όπως το επίδομα ανατροφής παιδιών, η απασχόληση έως ένα συγκεκριμένο όριο, και η προστασία από την απόλυση.
Ποιά είναι η διάρκεια της γονικής άδειας;
Όπως προαναφέρθηκε, η άδεια ξεκινάει με την πάροδο της περιόδου προστασίας της μητρότητας (Schutzfrist), και λήγει την ημέρα πριν τη συμπλήρωση του 2ου έτους του παιδιού. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής υπάρχουν οι εξής επιλογές:
α) Ένας γονέας λαμβάνει όλη τη γονική άδεια:
Εάν μόνο ο ένας γονέας λάβει τη γονική άδεια επειδή ο άλλος είτε δεν το επιθυμεί είτε δεν τη δικαιούται (λ.χ. είναι ελεύθερος επαγγελματίας, φοιτητής ή ασχολείται με τα οικιακά), η διάρκειά της πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 μήνες.
β) Η άδεια εναλλάσεται μεταξύ των γονέων:
Η γονική άδεια μπορεί να εναλλαχθεί το πολύ δύο φόρες μεταξύ των γονέων (Karenzteilung), δηλαδή να λάβει πρώτα άδεια η μητέρα, μετά ο πατέρας και μετά πάλι η μητέρα ή αντίστροφα, αρκεί να μην υπάρχει κενό διάστημα ανάμεσα στις εναλλαγές και το κάθε τμήμα της γονικής άδειας, να διαρκεί τουλάχιστον δύο μήνες.
Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα στους γονείς που εναλάσσουν τη γονική άδεια να περάσουν και οι δύο μαζί έναν μήνα με το παιδί τους μόνο κατά την πρώτη εναλλαγή (Überlappungs-Monat). Στην περίπτωση αυτή, η μέγιστη διάρκεια της εν λόγω άδειας μειώνεται από τον 24ο μήνα στον 23ο μήνα του παιδιού.
γ) Η άδεια δίδεται σε γονέα λόγω κωλύματος (Verhinderungskarenz):
Πρόκειται για γονική άδεια που δικαιούται ο 2ος γονέας σε περίπτωση «απρόβλεπτου και αναπότρεπτου γεγονότος» το οποίο μπορεί να είναι θάνατος, παραμονή σε ψυχιατρική κλινική, έκτιση ποινής στερητικής της ελευθερίας, σοβαρή ασθένεια, και διακοπή του κοινού νοικοκυριού πατέρα-παιδιού ή της επικρατούσας μέριμνας του παιδιού.
Στην περίπτωση αυτή, ή άδεια αρχίζει από την κοινοποίηση στον εργοδότη και λήγει 4 εβδομάδες μετά, και σε κάθε περίπτωση με τη συμπλήρωση του 2ου έτους του παιδιού. Σημειώνεται ότι γονική άδεια λόγω κωλύματος μπορείτε να λάβετε ακόμα και αν έχετε ήδη χρησιμοποιήσει μερος της γονικής άδειας ή εάν έχετε δηλώσει άλλη ημερομηνία έναρξής της.
δ) Η άδεια αναβάλλεται (Aufgeschobene Karenz):
Ως γονέας, έχετε δικαίωμα, αντί να λάβετε όλη την άδεια μαζί, να χρησιμοποιήσετε τρεις μήνες αργότερα, έως το 7ο έτος του παιδιού, αξιοοποιώντας το εναπομένον μέρος της άδειας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που το παιδί σας μπορεί να σας χρειάζεται εξίσου, όπως λ.χ. κατά την έναρξη του σχολείου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχετε διακόψει την άδειά σας έως τον 21ο μήνα του παιδιού, στην περίπτωση που την αναβαλλόμενη άδεια την αιτείται μόνο ο ένας γονέας, ή έως τον 18ο μήνα, εάν την αιτούνται και οι δύο γονείς.
Σημειώνεται, ωστόσο, ότι κατά τη διάρκεια αυτής της άδειας ούτε επιδόμα παρέχεται, ούτε προστασία από την απόλυση, αν και σε περίπτωση που απολυθείτε μπορείτε να αμφισβητήσετε δικαστικώς τη νομιμότητα της απόλυσης. Σε κάθε περίπτωση, οφείλετε να ενημερώσετε τον εργοδότη σας για την πρόθεσή σας να λάβετε αναβαλλόμενη άδεια εντός της περιόδου προστασίας της μητρότητας (Schutzfrist) και επιπλέον τουλάχιστον 3 μήνες πριν από τη λήψη της.
Ποιά είναι η διαδικασία λήψης της γονικής άδειας;
Ο γονέας που επιθυμεί να βγει σε γονική άδεια θα πρέπει να ενημερώσει τον εργοδότη του σχετικά με το πότε και για πόσο καιρό θα τη λάβει εντός της προβλεπόμενης, κατά περίπτωση, προθεσμίας. Εφόσον η κοινοποίηση είναι εμπρόθεσμη ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί τη χορήγηση της άδειας.
Προθεσμία κοινοποίησης
Η προθεσμία κοινοποίησης της πρόθεσης λήψης γονικής άδειας για τον γονέα που τη λαμβάνει πρώτος είναι διαφορετική για την μητέρα και τον πατέρα. Συγκεκριμένα, εάν η μητέρα βγεί πρώτη οφείλει να ενημερώσει το αργότερο μέχρι την τελευταία ημέρα της προστασίας της μητρότητας (Schutzfrist), ήτοι έως την 8η, 12η ή 16η, κατά περίπτωση, εβδομάδα μετά τον τοκετό. Αντίθετα, εάν ο πατέρας πάρει πρώτος τη γονική άδεια, θα πρέπει να ενημερώσει τον εργοδότη του για τη διάρκειά της το αργότερο 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Για τον γονέα που λαμβάνει δεύτερος ή τρίτος τη γονική άδεια, η ενημέρωση θα πρέπει να γίνει μεταξύ τριών και τεσσάρων μηνών πριν από το λήξη της γονικής άδειας του άλλου. Εάν μόνο ο ένας γονέας δικαιούται τη γονική άδεια και θέλει να την παρατείνει, πρέπει να ενημερώσει τον εργοδότη του το αργότερο 3 μήνες πριν από το τέλος της – ή δύο μήνες εφόσον η αρχική άδεια διαρκεί 3 μήνες.
Τρόπος κοινοποίησης
Η κοινοποίηση συνίσταται να γίνεται γραπτώς και με συστημένη αλληλογραφία. Εδώ μπορείτε να βρείτε ένα υπόδειγμα κοινοποίησης της πρόθεσης λήψης γονικής άδειας προς τον εργοδότη.
Απώλεια της προθεσμίας
Σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία κοινοποίησης ο εργοδότης δεν είναι υποχρεωμένος να εξετάσει το αίτημα του γονέα, μπορεί ωστόσο να οριστεί μετά από κοινή συμφωνία. Εάν ο γονέας δεν εμφανιστεί στη δουλεία του μετά τη λήξη της Schutzfrist μπορεί να απολυθεί μετά από συγκατάθεση του δικαστηρίου.
Ποιές είναι οι δυνατότητες/παροχές κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας;
Επίδομα ανατροφής παιδιού (Kinderbetreuungsgeld)
Κατά τη γονική άδεια, ο γονέας δεν λαμβάνει μισθό από τον εργοδότη του αλλά επίδομα ανατροφής παιδιών από τον αρμόδιο φορέα κοινωνικής ασφάλισης, το οποίο αντισταθμίζει τον μισθό. Συγκεκριμένα, μπορεί να διαλέξει ανάμεσα σε δύο μοντέλα: στο εξαρτώμενο από το εισόδημα επίδομα ανατροφής (einkommensabhängiges Kinderbetreuungsgeld) και στον λογαριασμό επιδόματος ανατροφής (Kinderbetreuungsgeldkonto). Περισσότερες πληροφορίες για το επίδομα αυτό μπορείτε να βρείτε στο σχετικό μας άρθρο.
Δυνατότητα απασχόλησης (geringfügige Beschäftigung)
Κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας ο γονεάς μπορεί να απασχοληθεί στον ίδιο ή σε διαφορετικό εργοδότη ως το όριο της ήσσονος σημασίας απασχόλησης (Geringfügigkeitsgrenze), δηλαδή για εργασία που το αποφέρει έως 475,86€ ανά μήνα (όριο για το 2021). Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται και στα πρόσθετα όρια που τίθενται από το μοντέλο επιδότης ανατροφής παιδιού που έχει επιλέξει ο γονεάς (διαβάστε εδώ περισσότερα).
Ωστόσο, δύναται επίσης η δυνατότητα στον γονέα να απασχοληθεί πάνω από το εν λόγω όριο, μόνο όμως έως 13 εβδομάδες ανά ημερολογιακό έτος. Εάν η γονική άδεια δεν καλύπτει ολόκληρο το ημερολογιακό έτος (ημερολογιακό έτος = 1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου), η απασχόληση πάνω από το Geringfügigkeitsgrenze μπορεί να συμφωνηθεί μόνο για το ανάλογο ποσοστό.
Για παράδειγμα, αφού σε κάθε έτος (52 εβδομάδες) γονικής άδειας αντιστοιχούν 13 εβδομάδες απασχόλησης, σε 28 εβδομάδες γονική άδειας το 2021 θα αντιστοιχούν: 13/52 = 0,25 Χ 28 = 7 ημέρες
Προστασία από απόλυση (Kündigungs- und Entlassungsschutz)
Από την ένραξη της γονικής άδειας και μέχρι την ημέρα πριν από τη συμπλήρωση του 1ου έτους του παιδιού, ισχύει η ίδια προστασία που παρέχεται και κατά την περίοδο προστασίας της μητρότητας (Schutzfrist): ο εργοδότης απαγορεύεται να απολύσει τον εργαζόμενο. Η περίοδος μάλιστα της γονικής άδειας λογίζεται από 1.8.2019 ως προϋπηρεσία στον εν λόγω εργοδότη.
Μετά τα πρώτα γεννέθλια του παιδιού, ο εργοδότης μπορεί να τερματίσει τη σχέση εργασίας, εάν εκτός από τις ισχύουσες διατάξεις περί απόλυσης, η συνέχιση της εργασίας δεν είναι εφικτή για οικονομικούς και προσωπικούς λόγους. Απαράιτητη προϋπόθεση, στην περίπτωση αυτή, είναι η σύμφωνη γνώμη του δικαστηρίου εργατικών και κοινωνικών υποθέσεων (Arbeits- und Sozialgericht).
Ασφάλιση Υγείας & Συνταξιοδοτική Ασφάλιση (Kranken- und Pensionsversicherung)
Για όσο διαρκεί η γονική άδεια και καταβάλλεται το επίδομα ανατροφής παιδιών παρέχεται ταυτόχρονα και ασφάλιση υγείας. Όσον αφορά τη συνταξιοδοτική ασφάλιση, ως μήνες συνταξιοδοτικών εισφορών λογίζονται κατά ανώτερο όριο οι 48 μήνες ανά παιδί, υπολογιζόμενοι από την ημέρα της γέννησης, εφόσον υπάρχει πραγματική ανατροφή του παιδιού και καταβολή επιδόματος μητρότητας (Wochengeld) ή/και επιδόματος ανατροφής παιδιού (Kinderbetreuungsgeld).
