Προκειμένου να αντισταθμιστεί η πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση που προκαλείται από την ανατροφή των παιδιών, χορηγείται σε έναν από τους γονείς – κατά κανόνα τη μητέρα – το οικογενειακό επίδομα (Familienbeihilfe). Η χορήγηση του επιδόματος δεν εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση της οικογένειας ούτε από το εάν οι γονείς εργάζονται ή όχι ενώ το ποσό είναι ανάλογο με τον αριθμό τον παιδιών και την ηλικία τους.
Στο άρθρο αυτό λοιπόν αναλύουμε τις προϋποθέσεις χορήγησης του επιδόματος, τον τρόπο υπολογισμού του, τη διάρκεια χορήγησής του και, τέλος, τον τρόπο καταβολής του.
Ποιές είναι οι προϋποθέσεις χορήγησης του οικογενειακού επιδόματος;
Σε γενικές γραμμές, αξίωση χορήγησης του οικογενειακού επιδόματος έχουν όσοι γονείς μένουν νόμιμα στην Αυστρία και ζουν στο ίδιο νοικοκυριό με τέκνο, το οποίο δεν πρέπει να έχει συμπληρώσει το 25ο έτος. Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις είναι οι εξής:
Α) Το κέντρο των βιοτικών σχέσεων του γονέα να βρίσκεται στην Αυστρία
Δικαιούμενα πρόσωπα είναι όλοι οι Αυστριακοί, Ελβετοί και Ευρωπαίοι πολίτες, καθώς και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαθέτουν άδεια διαμονής, και οι αναγνωρισμένοι βάσει του Νόμου περί Ασύλου πρόσφυγες, οι οποίοι ζουν νόμιμα στην Αυστρία, όπου και βρίσκεται το κέντρο των βιοτικών τους σχέσεων και ζωτικών τους συμφερόντων.
Β) Το παιδί να διαβιεί με τον γονέα
Κατά κανόνα, το οικογενειακό επίδομα χορηγείται εφόσον ο γονέας ζει με το παιδί στο ίδιο νοικοκυριό. Από 1.1.2019, ωστόσο, διαμορφώθηκε μια νέα νομική κατάσταση που επεκτείνει τη χορήγηση επιδόματος και σε γονείς των οποίων το τέκνο κατοικεί σε άλλη χώρα. Ειδικότερα, οι πολίτες της ΕΕ και της Ελβετίας έχουν αξίωση χορήγησης οικογενειακών παροχών στην Αυστρία εφόσον εκεί εργάζονται, ακόμα και αν η οικογένειά τους βρίσκεται μόνιμα σε κάποιο άλλο κράτος της ΕΕ ή στην Ελβετία. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, το ύψος του επιδόματος προσαρμόζεται στο κόστος ζωής της χώρας διαμονής του παιδιού (Indexierung – αναλυτικές πληροφορίες για κάθε χώρα θα βρείτε εδώ).
Γ) Το παιδί να βρίσκεται στην κατάλληλη ηλικία:
Καταρχήν, οικογενειακό επίδομα χορηγείται χωρίς περιορισμούς σε γονείς, των οποίων το τέκνο δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος. Παράλληλα, επίδομα δικαιούνται και όσοι έχουν παιδί έως 24 ετών, υπό την προϋπόθεση ότι το παιδί σπουδάζει και το φορολογητέο του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 15.000€. Τέλος, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, το επίδομα μπορεί να συνεχίσει να χορηγείται έως και το 25ο έτος ή ακόμη και απεριόριστα. (δείτε και «για πόσο καιρό χορηγείται το επίδομα»)
Πώς υπολογίζεται το οικογενειακό επίδομα;
Το οικογενειακό επίδομα αποτελείται από α) το βασικό οικογενειακό επίδομα (Familienbeihilfe-Grundbetrag) β) μια προσαύξηση ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών (Geschwisterstaffelung) γ) ένα πάγιο ποσό με τη μορφή αρνητικού φόρου (Kinderabsetzbetrag). Όλα τα ανωτέρω ποσά καταβάλλονται για κάθε παιδί ενώ η πίστωσή τους γίνεται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται η υποβολή ξεχωριστής αίτησης για κάθε ένα από αυτά.
Επιπλέον, καταβάλλεται α) ένα εφάπαξ ποσό κάθε έτος για την αρχή της σχολικής χρονιάς (Schulstartgeld) β) προσαύξηση για παιδιά με βαριά αναπηρία (Erhöhte Familienbeihilfe für erheblich behinderte Kinder) και γ) προσαύξηση σε πολύτεκνους (Mehrkindzuschlag). Ειδικότερα:
Familienbeihilfe
Κατ’αρχάς, παρέχεται ένα βασικό επίδομα για κάθε παιδί, το ύψος του οποίου εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού.
Από τον Ιανουάριο του 2018 ισχύουν τα εξής:
| Ποσό επιδόματος | Ηλικία |
|---|---|
| 114,00 € | από τον μήνα γέννησης |
| 121,90 € | από τον μήνα που συμπλήρωσε το 3ο έτος |
| 141,50 € | από τον μήνα που συμπλήρωσε το 10ο έτος |
| 165,10 € | από τον μήνα που συμπλήρωσε το 19ο έτος |
Προσαύξηση για περισσότερα τέκνα (Geschwisterstaffelung)
Εάν ο γονέας έχει περισσότερα από ένα παιδιά, το συνολικό μηνιαίο ποσό του επιδόματος αυξάνεται ως εξής:
| Παιδιά | Ποσό ανά παιδί | Συνολικό ποσό |
|---|---|---|
| 2 | 7,10 € | 14,20 € |
| 3 | 17,40 € | 52,20 € |
| 4 | 26,50 € | 106,00 € |
| 5 | 32,00 € | 160,00 € |
| 6 | 35,70 € | 214,20 € |
| 7 | 52,00 € | 364,00 € |
| 8 | 52,00 € | 416,00 € |
Kinderabsetzbetrag
Επιπλέον, σε κάθε φορολογούμενο που λαμβάνει το οικογενειακό επίδομα χορηγείται αυτόματα κάθε μήνα και το πάγιο ποσό των 58,40 € για κάθε παιδί. Δεν αποτελεί οικογενειακό επίδομα αλλά παροχή με τη μορφή αρνητικού φόρου.
Schulstartgeld
Για κάθε παιδί ηλικίας 6 έως 15 ετών παρέχεται επιπλέον κάθε Σεπτέμβρη το ποσό των 100€ για την αρχή της σχολικής χρονιάς. Το ποσό καταβάλλεται μαζί με το οικογενειακό επίδομα του Σεπτεμβρίου και δεν απαιτείται η υποβολή ξεχωριστής αίτησης.
Erhöhte Familienbeihilfe
Για κάθε παιδί με βαριά αναπηρία, η έκταση και σοβαρότητα της οποίας βεβαιώνεται από την Υπηρεσία του Υπουργείου Κοινωνικών Υποθέσεων, χορηγείται κάθε μήνα μια προσαύξηση του ύψους των 155,90 €. Κατά την υποβολή της αίτησης θα πρέπει να συνυποβληθεί σχετική ιατρική βεβαίωση.
Mehrkindzuschlag
Το εν λόγω επίδομα χορηγείται σε γονείς με τρία ή περισσότερα τέκνα και ανέρχεται σε 20,00 € τον μήνα για το τρίτο και κάθε επιπλέον παιδί. Αναγκαία προϋπόθεση είναι το συνολικό δηλωθέν εισόδημα του προηγούμενου έτους να μην υπερβαίνει τις 55.000 €. Για τη χορήγηση του επιδόματος, ο γονέας θα πρέπει να υποβάλλει σχετικό αίτημα στην εφορία στα πλαίσια της φορολογικής του δήλωσης (Arbeitnehmerveranlagung ή Einkommensteuererklärung).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Για το 2021 ένας γονέας με δύο παιδιά 4 και 11 ετών, το δεύτερο με βαριά αναπηρία, δικαιούται κάθε μήνα:
1. Grundbetrag: 121,90 € για 4χρονο και 141,50 € για 11χρονο
2. Geschwisterstaffelung: πρσαύξηση 7,10 € για κάθε παιδί
3. Kinderabsetzbetrag: 58,40 € για κάθε παιδί
4. Erhöhte Familienbeihilfe: 155,90 € για το 11χρονο παιδί με αναπηρία
Συνολικά λοιπόν για κάθε μήνα του 2021 θα λάβει:
για το 4χρονο: 141,5 + 7,10 + 58,4 = 187,4 €
για το 11χρονο με αναπηρία: 141,5 + 7,10 + 58,4 + 155,9 = 362,9 €
Επιπλέον, τον Σεπτέμβρη θα λάβει από 100€ για κάθε παιδί (Schulstartgeld). Mehrkindzuschlag δεν δικαιούται καθώς έχει μόνο δύο τέκνα.
Για πόσο καιρό χορηγείται το οικογενειακό επίδομα;
Το οικογενειακό επίδομα χορηγείται μηνιαία σε όσους έχουν ανήλικα τέκνα, ανεξαρτήτως οικονομικής ή εργασιακής κατάστασης, έως τη συμπλήρωση του 18ου έτους. Ωστόσο, η χορήγηση του επιδόματος μπορεί να συνεχιστεί και μετά την ενηλικίωση των παιδιών υπό την προϋπόθεση ότι το ετήσιο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τις 15.000€ στις εξής περιπτώσεις:
Παιδιά από 18 έως 24 ετών
Εάν το τέκνο έχει συμπληρώσει το 18ο έτος, ο γονέας δικαιούται επίδομα μόνο εφόσον το τέκνο συνεχίζει τις σπουδές του ή παρακολουθεί κάποιο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης, και μόνο έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους. Το επίδομα, στην περίπτωση αυτή, χορηγείται για όσο διάστημα προβλέπεται η διάρκεια των σπουδών του.
Ενδέχεται ανάμεσα στην ολοκλήρωση της σχολικής εκπαίδευσης και την έναρξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης ή της εναλλακτικής/κοινωνικής θητείας (Zivildienst), στρατιωτικής θητείας (Präsenzdienst ή Grundwehrdienst) ή υπηρεσίας εκπαίδευσης (Ausbildungsdienst) να μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα. Για το διάστημα αυτό οι γονείς εξακολουθούν να λαμβάνουν το οικογενειακό επίδομα εφόσον η έναρξη της εκάστοτε εκπαίδευσης ή θητείας αρχίσει όσο το δυνατόν συντομότερα.
Φοιτητές έως 24 ετών
Το οικογενειακό επίδομα μπορεί να συνεχίσει να χορηγείται σε φοιτητές έως το 25ο έτος της ηλικίας τους στις εξής ειδικές περιπτώσεις:
- Εάν κατά τη συμπλήρωση του 24ου έτους υπηρετούν τη στρατιωτική ή εναλλακτική θητεία τους ή την έχουν ολοκληρώσει και στη συνέχεια δικαιούνται επίδομα για επαγγελματική κατάρτιση.
- Εάν κατά το 24ο έτος δικαιούνται οικογενειακό επίδομα και έχουν ήδη αποκτήσει ένα παιδί ή κυοφορούν.
- Εάν παρακολουθούν σπουδές διάρκειας τουλάχιστον 10 εξαμήνων, οι οποίες ξεκίνησαν το ακαδημαϊκό έτος κατά την οποία ο φοιτητής έγινε 19 ετών.
- Εάν μπορούν να αποδείξουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
- Εάν δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος και παρέχουν εθελοντική κοινωνική εργασία (Freiwilliges soziales Jahr) διάρκειας τουλάχιστον 8 έως 12 μηνών σε αναγνωρισμένο οργανισμό.
Χωρίς όριο ηλικίας
Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για τη χορήγηση του οικογενειακού επιδόματος στην περίπτωση των παιδιών που είναι ανίκανα για εργασία, εάν η ανικανότητα βιοπορισμού επήλθε είτε πριν από το 21ο έτος είτε πριν από το 25ο έτος και κατά τη διάρκεια επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Ποιά είναι η διαδικασία αίτησης του οικογενειακού επιδόματος;
Δικαιούχος είναι καταρχήν η μητέρα του παιδιού. Ωστόσο, μπορεί το επίδομα να χορηγηθεί στον πατέρα, είτε εφόσον αυτός αποδείξει ότι έχει αναλάβει τη φροντίδα του παιδιού είτε εάν η μητέρα παραιτηθεί από το σχετικό της δικαίωμα (έντυπο Beih-100).
Το επίδομα αρχίζει να καταβάλλεται αυτόματα στον λογαριασμό του δικαιούχου γονέα από τη στιγμή γέννησης ενός παιδιού, χωρίς να απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης. Ειδικότερα, η γέννηση ενός παιδιού καταγράφεται στο Κεντρικό Ληξιαρχικό Βιβλίο (ZPR) και η πληροφορία μεταβιβάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών στην αρμόδια φορολογική αρχή, η οποία με τη σειρά της ελέγχει βάσει των δεδομένων της εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του επιδόματος.
Επιπλέον δίδεται η δυνατότητα καταβολής του επιδόματος στον λογαριασμό του παιδιού μετά από την υποβολή σχετικού αιτήματος. Εάν το παιδί είναι ανήλικο το αίτημα υποβάλλεται στην εφορία από τον δικαιούχο γονέα, ενώ μετά την ενηλικίωσή του το παιδί μπορεί να υποβάλει και το ίδιο την εν λόγω αίτηση, στην οποία ωστόσο υπάρχει η γραπτή συναίνεση του δικαιούχου γονέα.
Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο το οικογενειακό επίδομα δεν καταβληθεί αυτόματα, ο δικαιούχος γονέας μπορεί να υποβάλει τη σχετική αίτηση στην εφορία (Finanzamt) του τόπου κατοικίας του.
